LO - Artykuły pedagoga szkolnego

"Presja szkolna"to jedno z zagrożeń współczesnej szkoły i niebezpieczne zjawisko zaburzające funkcjonowanie poznawcze, emocjonalne i społeczne uczniów. Wypalenie i wyczerpanie to nie tylko problem dorosłych. Coraz częściej dotyka ono także dzieci i młodzież. W szkole zarówno uczniowie jak i nauczyciele poddawani są różnorakiej presji, muszą sobie radzić z nadmiarem informacji, zadań a a także oczekiwaniami z różnych stron, miedzy innymi ze strony rodziców

W dniu 27.02.2020 r. na temat mechanizmów presji szkolnej i wynikających z niej obciążeniach miałam przyjemność wypowiadać się na antenie Radia Rzeszów w audycji Adama Głaczyńskiego „Między nami. Osoby zainteresowane, zachęcam do wysłuchania tej krótkiej audycji. (LINK PONIŻEJ)

https://www.radio.rzeszow.pl/#ajx/audycje/29468/dr-malgorzata-poltorak-o-presji-szkolnej-groznym-zjawisku-xxi-wieku 

Małgorzata Półtorak – pedagog szkolny

Kto i co wpływa na decyzje gimnazjalistów?

O wyborze szkoły i zawodu uczeń szkoły gimnazjalnej oczywiście może zdecydować samodzielnie. Zdarza się jednak, że wyboru dokona pod wpływem innych osób, sytuacji, czy też okoliczności.

Badania wskazują na to ,że:

1. Największy wpływ na decyzje uczniów dotyczące wyboru szkoły czy zawodu, mają rodzice oraz tradycje rodzinne,

2. Ogromny wpływ ma również grupa rówieśnicza, znajomi i koledzy młodego człowieka,

3. Istotną rolę odgrywają także nauczyciele, którzy swoją postawą mogą zachęcić bądź zniechęcić do wyboru danego zawodu,

4. Nie mniej ważna jest wiedza czerpana z Internetu,

5. Dużą rolę odgrywa sieć szkół w danym regionie, odległość danej placówki od miejsca zamieszkania młodej osoby.

6. Także moda na dany zawód może znacząco przyczynić się do podjęcia takiego, a nie innego wyboru szkoły i zawodu.

Wyniki badań jednoznacznie wskazują na  Rodziców jako osoby znaczące, które są autorytetem także w sytuacji kształtowania przyszłej ścieżki edukacyjnej i zawodowej.

Warto zatem wykorzystać ten kredyt zaufania udzielony przez dzieci i potraktować jako inwestycję w ich przyszłą karierę. Bez wątpienia rodzic może być pomocny w podjęciu dobrej decyzji o wyborze szkoły i zawodu. Wyniki badań, które wcześniej przytoczono, wskazują również na istotny wpływ na wybór szkoły lub zawodu tzw. czynników zewnętrznych, do których możemy zaliczyć:

· zainteresowania, predyspozycje, zdolności, talent, umiejętności, możliwości intelektualne

· temperament, cechy charakteru, wartości

· postawy, przekonania, stan zdrowia.

Czy rodzice mogą być doradcami?

Rodzic jest pierwszym doradcą swojego nastolatka w przeróżnych sprawach dnia codziennego, zatem może także wesprzeć go w wyborze szkoły ponadgimnazjalnej i zawodu.

Rodzic, przede wszystkim może:

1. Zaobserwować, jakie czynności chętnie wykonuje córka lub syn, co ich pasjonuje, zajmuje, ciekawi i rozmawiać z nim na ten temat.

2. Przyglądać się temu, w których zajęciach pozalekcyjnych Twoje dziecko czuje się jak przysłowiowa „ryba w wodzie”,

3. Rozmawiać na temat intersujących córkę lub syna przedmiotów szkolnych. Rozmowy te mogą być dla Ciebie kopalnią wiedzy o potencjale dziecka,

4. Towarzyszyć w codziennych obowiązkach – to pozwala na zaobserwowanie przejścia z dziecięcej fazy marzeń, zawodowych fantazji poprzez fazę, do krystalizacji pomysłów na siebie

5. Angażować się w życie szkoły, także we współpracę związaną ze wspieraniem uczniów w planowaniu kariery edukacyjnej i zawodowej.

[Opracowane na podst. broszury dla rodziców; „Pomagam mojemu dziecku wybrać zawód i szkołę pondgimnazjalną” – całość publikacji dostępna na stronie internetowej naszej szkoły w zakładce Preorientacja edukacyjno-zawodowa]

Problemy z koncentracją, senność, nieustanne sprawdzanie poczty  elektronicznej... Jeśli dodać do tego jeszcze zaniedbywanie obowiązków i relacji ze znajomymi na rzecz Internetu – to mogą to być już poważne oznaki, że przestajemy kontrolować czas spędzany w sieci.

Nadmierne korzystanie z Internetu staje się dziś niezwykle poważnym problemem społecznym. Na ryzyko uzależnienia szczególnie narażone są dzieci i młodzież, dla których Internet jest nieodłącznym elementem ich codziennej aktywności, życia społecznego oraz rozrywki.

Z ostatniego badania EU Kids Online przeprowadzonego wśród dzieci z 25 państw Europy wynika, że niedojadanie lub niedosypianie z powodu surfowania po sieci deklaruje prawie 20 procent polskich nastolatków, ponad 30 procent z nich, kiedy nie ma dostępu do Internetu, odczuwa dyskomfort, a 35 procent przyznaje, że Internet ma niekorzystny wpływ na ich relacje z rodziną lub przyjaciółmi.

Nadmierne korzystanie z Internetu przez dzieci ma również ogromny wpływ na ich rozwój emocjonalny. Znany psycholog Philip Zimbardo wskazuje na uzależnienie od silnych emocji,

jakie niesie Internet, w tym przede wszystkim od tempa, w jakim toczą się gry komputerowe i towarzyszącej im adrenaliny.

Nadmierne korzystanie z Internetu może mieć również poważniejsze konsekwencje, a walka z nim może się okazać trudniejsza, niż w przypadku innych uzależnień. Trudno bowiem wyobrazić sobie młodą osobę całkowicie odizolowaną od sieci, która przecież będzie jej potrzebna zarówno do edukacji, jak i – w dorosłym życiu – do podjęcia aktywności zawodowej. Dlatego tak ważna jest profilaktyka: uświadamianie zarówno dzieciom  jakie mogą być pierwsze symptomy uzależnienia od sieci, wskazywanie, w jaki sposób zarządzać czasem spędzanym przez dziecko online, tak by nie przekroczyć granic bezpieczeństwa, wreszcie: gdzie szukać pomocy, jeśli problem już się pojawił.

Co powinno zwrócić uwagę rodziców i opiekunów w trakcie korzystania z Internetu przez dziecko?

§ Silna potrzeba lub poczucie przymusu korzystania z Internetu. Dziecko może mieć problem z oderwaniem się od komputera lub nie radzić sobie z ograniczeniem czasu spędzanego w sieci.

§ Rozdrażnienie spowodowane przerwaniem korzystania z sieci. Może pojawić się również rozgoryczenie lub gorsze samopoczucie, objawy te ustępują z chwilą powrotu do Internetu.

§ Brak przerw w korzystaniu z Internetu, który wiąże się z zaniedbywaniem podstawowych potrzeb fizjologicznych.

§ Brak kontroli nad czasem spędzanym w sieci – dziecko nie jest w stanie powiedzieć, ile czasu spędziło przed komputerem.

§ Odczuwanie przymusu korzystania z Internetu.

§ Zaniedbywanie dotychczasowych zainteresowań oraz kontaktów z ludźmi na rzecz Internetu (np. unikanie znajomych lub rezygnacja z zajęć sportowych).

§ Spędzanie coraz więcej czasu w Internecie celem uzyskania zadowolenia, dobrego samopoczucia, które poprzednio były osiągane znacznie szybciej.

§ Korzystanie z sieci nawet wtedy, gdy nie jest to już interesujące.

§ Korzystanie z Internetu pomimo że odbija się to szkodliwie na innych sferach życia (kosztem snu, spóźniania się do szkoły lub nieprzygotowywania się do lekcji).

§ Kłótnie z innymi członkami rodziny związane z nadużywaniem Internet

Co może zrobić rodzic, gdy dziecko ma problem z nadużywaniem Internetu?

§ Nazwać problem. Porozmawiać z dzieckiem i powiedzieć mu, co niepokojącego widzi w jego zachowaniu.

§ Zdiagnozować sytuacje trudne, w których dziecko „sięga” po Internet – wspólnie z dzieckiem powinien poszukać alternatywy (np. działań, które sprawiają równie dużo przyjemności lub w podobny sposób pomagają odreagować negatywne emocje).

§ Ustalić harmonogram dnia – zrównoważyć czas dziecka spędzany w sieci i poza nią.

§ Ustalić zasady i etapy ograniczania korzystania z Internetu. Warto wraz z dzieckiem omówić stopniowe ograniczenie czasu przed monitorem.

§ Nagradzać sukcesy w ograniczaniu czasu spędzanego w Internecie.

§ Odłączyć Internet lub komputer, gdy dziecko korzysta z niego w sposób, który zagraża jego zdrowiu i/lub życiu (powoduje np. zaniedbywanie podstawowych potrzeb fizjologicznych, uniemożliwia funkcjonowanie w codziennym życiu).

§ Wyjaśnić dziecku przyczyny tych ograniczeń i/lub odłączenia Internetu. Rozmowy o tym, co się dzieje i dlaczego, są niezwykle istotne. Dziecko będzie się czuło bezpieczniej, gdy pozna nasze intencje.

§ Kontakt z profesjonalistą.

Jeśli podejrzewasz, że twoje dziecko utraciło kontrolę nad używaniem komputera i/lub Internetu i nie wiesz, jak w tej sytuacji postępować, zawsze możesz skonsultować się z zespołem Helpline.org.pl. Na stronie Helpline.org.pl lub pod numerem 800 100 100 możesz szukać pomocy również wtedy, gdy dotychczasowe działania nie przyniosły

Helpline.org.pl  tel. 800 100 100

W przypadku zgłoszeń dotyczących nadużywania komputera i/lub Internetu konsultanci Helpline.org.pl rozpoznają sytuację dziecka, udzielają informacji, pomagają zaplanować interwencję, udzielają wsparcia, a jeżeli istnieje potrzeba – kierują do specjalistycznych instytucji.

Kontakt z Helpline.org.pl:

§bezpłatny numer telefonu 800 100 100

§rozmowa online – chat na stronie www.helpline.org.pl,

§e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.,

§formularz: „zadaj nam pytanie” na stronie www.helpline.org.

Materiały zaczerpnięto z Platformy Edukacyjnej FDN,
Publikacja: „Nadmierne korzystanie przez dzieci i młodzież z komputera i  Internetu. Problem, zapobieganie, terapia.

Dysleksja rozwojowa są to specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym. Spowodowane są zaburzeniami niektórych funkcji poznawczych, motorycznych i ich integracji, uwarunkowanymi nieprawidłowym (nieco innym w porównaniu do dzieci bez tego problemu) funkcjonowaniem układu nerwowego.  Problemy dyslektyczne występować mogą w trzech formach, są to:

• dysleksja- specyficzne trudności w czytaniu;
• dysortografia- specyficzne trudności z opanowaniem poprawnej pisowni (w tym błędy ortograficzne);
• dysgrafia- niski poziom graficzny pisma.

Przyczynami dysleksji są zaburzenia funkcji percepcyjno motorycznych (spostrzegania wzrokowego, słuchowego, motoryki) i ich współdziałania (integracji percepcyjno motorycznej), funkcji językowych, pamięci (wzrokowej, słuchowej, ruchowej), lateralizacji, orientacji w schemacie ciała i przestrzeni.  Uwarunkowania tych zaburzeń są wielorakie (polietiologia). Wskazuje się na dziedziczność, zmiany anatomiczne i zaburzenia fizjologiczne układu nerwowego (w okresie ciąży i porodu o nieprawidłowym przebiegu). Zaniedbanie środowiskowe oraz brak szybkiej interwencji pogłębia zaburzenia i trudności dziecka.

Objawy dysleksji rozwojowej– jak już wspomniano zmieniają się w toku rozwoju, specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu ujawniają się dopiero w szkole, podczas gdy już w okresie przedszkolnym można zauważyć objawy, które cechują tzw. dzieci ryzyka dysleksji.

Symptomy dysleksji u gimnazjalistów

Jeżeli u gimnazjalisty występują powyższe objawy (oczywiści nie pojedyncze, lecz

w pewnym stopniu nasilenia) – warto porozmawiać o tym np. z pedagogiem szkolnym, by rozważyć ewentualna diagnozę w poradni.

O szczegółach procedur diagnozowania gimnazjalistów – w kolejnym artykule.

O dysleksji mówi się w dzisiejszych czasach dużo i chociaż wydawałby się, że na jej temat wiadomo wszystko – wciąż nie brakuje wątpliwości, niedomówień, błędnych interpretacji tego problemu.

Wielu rodziców, którzy zauważali u swoich dzieci podczas wczesnej edukacji (klasy I-III) nasilone trudności w czytaniu i pisaniu żywiło przekonanie, że dziecko „z tego wyrośnie”, że jakoś sobie poradzi. I rzeczywiście w przypadku gimnazjalistów rzadkością są przypadki uczniów, którzy czytają bardzo słabo, bardzo wolno nie rozumiejąc zupełnie treści. Częściej ich problemy to nasilone błędy w pisowni i ogólna niechęć do czytania oraz pisania. Faktycznie, wielu z nich jakoś sobie poradziło! (z mniejszymi lub większymi konsekwencjami dla ich rozwoju psychoemocjonalnego, zależy jak bardzo byli „mobilizowani” przez szkołę i rodziców).

Być może mimo sugestii szkoły niektórzy rodzice nie zdecydowali się na diagnozę problemów dziecka w poradni psychologiczno-pedagogicznej, a może takiej sugestii ze strony nauczycieli po prostu nie było. Każda sytuacja jest tu bardzo indywidualna. Ale nigdy też nie jest za późno, by przyjrzeć się trudnościom dziecka.

Jak więc to jest z tymi dys-problemami??

Otóż dysleksja jest problemem całego życia, nie znika, nie wrasta się z niej, nie można jej „wyleczyć”. W toku rozwoju człowieka zmieniają się tylko jej objawy (dynamika symptomatologii). Czasem mocno zakłóca funkcjonowanie szkolne ucznia, czasem zaś jest to problem „bardzo dyskretny”, szczególnie gdy dotyczy dziecka o wysokim ilorazie inteligencji (mamy całe szacowne grono wybitnych dyslektyków), które włącza wiele mechanizmów kompensacyjnych i potrafi „obchodzić problem”. Często zdarza się, że uczeń z powodzeniem zalicza etap elementarnej edukacji, a dopiero w starszych klasach szkoły podstawowej problem ujawnia się z całą siłą.

Dysleksję rozwojową(w różnych jej formach: dysleksji, dysgrafii, dysortografii) można diagnozować na różnych etapach edukacji, choć dla dobra dziecka najlepiej by stało się to możliwie najwcześniej. Dlatego, jeżeli przypuszczamy, że trudności naszego dziecka mogą mieć taki charakter warto to sprawdzić!

Aby wzmocnić w sobie przekonanie o konieczności zadbania, by dziecko, które wychowujemy miało szansę na ukształtowania adekwatnej samooceny warto prześledzić specyfikę funkcjonowania osób
o zaniżonej i zawyżonej samoocenie.

Dlatego wszystko, co robimy w kontekście wychowania dziecka, powinno zmierzać do kształtowania jego ADEKWATNEJ SAMOOCENY (ani zaniżonej, ani zawyżonej lecz zgodnej z rzeczywistymi  możliwościami i predyspozycjami dziecka).

(Wykorzystano: A. Paczkowska, Kształtuj poczucie wartości,
[w:] Poradnik Psychologiczny POLITYKI, tom 2; 2/2009)